آیا آفتاب برنج را خراب میکند؟ با برنج آفتاب خورده چه کنیم ؟
من برای دانستن پاسخ این سوال به سراغ یک شالی‌کار با سابقه‌ی گیلانی رفتم. محمد هم معاون یک هنرستان پسرانه است و هم در شهر صومعه‌سرا زمین برنج‌کاری دارد. من از او پرسیدم : آیا آفتاب برنج را خراب میکند؟ با برنج آفتاب خورده چه کنیم ؟
او معتقد است که نور خورشید، آسیبی به دانه‌ی برنج وارد نمی‌کند بلکه قرار دادن دانه برنج در معرض نور خورشید در مزرعه، یکی از روش‌های سنتی خشک کردن این غلات است. اما زمانی که برنج هاشمی به‌درستی خشک نشود و نیز در شرایط مناسبی انبار نگردد، دچار شپشک یا کرم می‌شود. حشرات ریزی که سَر خُرطومی نامیده می‌شوند، از دل دانه‌ی برنج متولد شده و از درون، آن را پوک می‌کنند.
بسیاری از افراد در مواجهه با این شرایط، برنج کرم‌زده را در آفتاب پهن می‌کنند. زمانی که کرم‌ها از لابه‌لای دانه‌ها خارج شدند، فرد برنج هاشمی را مجدداً برای استفاده روزمره به آشپزخانه انتقال می‌دهد. اما در زمان پخت متوجه می‌شود که برنج، پوک، شکسته و غیر‌قابل استفاده است. چرا این اتفاق افتاد؟ آیا افتاب برنج را خراب میکند؟ پاسخ منفی است. دانه‌ی برنج از درون به‌وسیله‌ی سر خرطومی خورده شده و فقط پوسته‌ی بیرونی آن باقی مانده است. این پوسته بیرونی هنگام پخت در هم ریخته و کاملاً شکسته می‌شود.
بنابراین راهکار اصلی این است که با محیا کردن شرایط ایده‌آل، از کرم خوردگی برنج پیشگیری کنیم. این شرایط ایده‌آل کدامند؟ در این مقاله قصد داریم برخی از مهم‌ترین این نکات را با شما در میان بگذاریم.
روش نگهداری برنج هاشمی
مانند هر غلات دیگری، برنج را نیز می‌توان برای استفاده طولانی‌مدت، نگهداری کرد. با این حال، این کار فقط زمانی میسر است که برنج را در مکان درستی ذخیره کنید. مکان ذخیره‌سازی برنج باید دارای 3 ویژگی مهم باشد که عبارتند از:
درجه حرارت
دمای محل نگهداری نقش بسیار مهمی در ذخیره‌سازی برنج دارد. بسیاری از مردم به اشتباه معتقدند که می‌توانند برنج را در دمایی معمولی نگهداری کنند. در حالی که بی‌توجهی به درجه حرارت ممکن است به کپک زدن برنج منجر شود. بنابراین مطمئن شوید که مکان نگهداری از این غلات ویژگی‌های زیر را دارا است:
- خشک و دور از رطوبت
- خنک
- بدون تغییرات ناگهانی در دما
- دور از نور خورشید
ایده‌آل‌ترین دما 4 درجه بالای صفر است، دمایی که در آن طعم و مواد مغذی برنج برای مدت طولانی حفظ می‌شود.
هوا
درب ظرف‌های حاوی برنج را کاملاً ببندید و از ورود هوا به داخل ظرف ممانعت نمایید. اگر برنج به صورت عادی در معرض هوای آزاد قرار گیرد، ساختارهای تولید مثل موجود در آن (هاگ‌ها) رشد نموده و باعث آسیب به دانه‌های برنج می‌شوند.
حفاظت از برنج در مقابل شپشک
سر خرطومی برنج یا شپشک هرگز از بیرون، وارد ظرف برنج هاشمی نمی‌شود بلکه از قبل و از دوره برداشت برنج، در آن وجود داشته است. پس از مدتی و در شرایط مساعد، تخم شپشک به سر خروطومی سیاه برنج تبدیل می‌شود.
وجود این حشرات باعث می‌شود که برنج ارزش غذایی و همچنین طعم لذیذ خود را از دست بدهد. بنابراین برای جلوگیری از تخریب این منبع مغذی و ارزشمند چه باید کرد؟ آیا باید برنج را در آفتاب قرار داد؟ ایا آفتاب برنج را خراب میکند؟ راه خلاصی از شر شپشک، قرار دادن برنج در معرض نور خورشید نیست بلکه باید توانایی شپشک برای رشد و نمو را مهار کرد.
برای این کار، برنج را در یک ظرف در بسته که کاملاً تمیز است، نگهداری کنید. از خنک بودن محیط و خشکی آن نیز اطمینان حاصل کنید چرا که رطوبت بالا شرایط ایده‌آل برای رشد شپشک برنج را ایجاد میکند.
جدول میزان ماندگاری برنج در شرایط مختلف
| نوع برنج | در انبار | در یخچال | در فریزر |
| هر نوع برنج سفید | نامحدود | نامحدود | نامحدود |
| برنج قهوه‌ای | 3-6 ماه | 6-12 ماه | 12-18 ماه |
| برنج سرخ | 3-6 ماه | 6-12 ماه | 12-18 ماه |
| برنج سیاه | 3-6 ماه | 6-12 ماه | 12-18 ماه |
نکته مهم: تمام انواع برنج سفید، مثل برنج هاشمی مادامی که با آلاینده‌ها تماس نداشته باشند و در شرایط ایده‌آل نگهداری شوند، ماندگاری نامحدود دارند. اما چربی‌های طبیعی موجود در غلات کامل (برنج قهوه‌ای، سیاه و سرخ) باعث اکسیده شدن و فساد سریع‌‌تر نسبت به برنج سفید است.
پاسخ به سوالات متداول در مورد سلامت برنج هاشمی
چرا نباید برنج را در آفتاب قرار داد؟
درجه حرارت ثابت و پایین یکی از ویژگی‌های ذخیره‌سازی صحیح برنج است اما این کار با قرار گرفتن برنج در معرض نور خورشید امکان‌پذیر نیست. گرمای بیش‌از‌حد باعث ترک خوردن و شکستن دانه‌های برنج است.