افزاریش قیمت برنج ایرانی
در بازار فروش همیشه شاهد بالا رفتن و پایین آمدن قیمت ها بوده ایم و همین طور نوسانات قیمت یک کالا دلیلی بر نبود نظم در ساختار تولید و فروش آن است. نوسانات بی دلیل در زمینه هزینه ها، ساختار منظم خرید و فروش را دچار اختلال می کند. این روزها بیشتر شاهد بالا رفتن قیمت ها در بازار های فروش بوده ایم. در این مقاله می خواهیم درباره قیمت برنج ایرانی گران می شود، صحبت کنیم. سوال کلی که درباره این موضوع دارید این است که: چرا قیمت برنج ایرانی گران می شود؟
چرا افزایش نرخ برنج ؟
پاسخ به این سوال را می توانیم در زمینه های مختلف بررسی کنیم. البته این موضوع بستگی به دلایل زیادی دارد و ما در این متن به دلایل کلی آن اشاره خواهیم کرد و وارد جزئیات و ریز مباحث نخواهیم شد. در ادامه می خواهیم پاسخ به سوال علت های بالا رفتن قیمت برنج را در حوزه های کشاورزی و اقتصادی بررسی کنیم و اندکی نسبت به این موضوع گسترده علم پیدا کنیم.
بهتر است افرادی که بیشتر در این حوزه فعالیت دارند، به دنبال جزئیات این مورد باشند ولی برای افراد دیگر جامعه یک دید کلی لازم است؛ زیرا که برنج در زندگی هر کدام از آن ها فقط به عنوان یک ماده غذایی نقش دارد.
هنوز قیمت برنج ایرانی گران نشده است !
در مصاحبه ای با مسیح کشاورز که از ایشان این سوال پرسیده شد که آیا قیمت برنج ایرانی افزایش خواهد داشت؟ وی در جواب گفت: هنوز قیمت برنج ایرانی گران نشده است. امیدواریم سیاست هایی که جدیدا از طرف دولت در نظر گرفته شده است، یک بار دیگر مورد بازبینی قرار بگیرد. تمام تصمیمات اقتصادی که در کشور در نظر گرفته می شود، متاسفانه یک طرفه است. یعنی بدون در نظر گرفتن بخش خصوصی و حتی پرس و جو از آن ها در وزارت، به یک جمع بندی یک طرفه می رسند و آن را ثبت می کنند.
مسیح کشاورز با اشاره به اختصاصی نکردن ارز به وارد کنندگان بیان کرد: ما هنوز منتظر ترخیص ۵۰۰ هزار تن برنج هستیم. بانک مرکزی ارز را به طور قطره چکانی به فعالان اقتصادی اختصاص می دهد. البته در حالی که سرعت بانک مرکزی در اختصاصی کردن ارز به کالاها بسیار آهسته است، می توان گفت با حذف ارز دولتی از برنج، ترخیص برنج ها آسان خواهد شد. آنچه معلوم است این است که بانک مرکزی خیلی نگران امنیت و سلامت غذایی مردم نیست؛ بلکه بیشترین فکر و دغدغه مسئولان، چگونگی جذب و دسترسی به منابع ارزی است.
افزایش قیمت انواع برنج
در هفته های اخیر با افزایش قیمت انواع برنج رو به رو بوده ایم. آن طور که تحقیقات و بررسی های ما نشان می دهد، یکی از دلایل اصلی این افزایش قیمت در بازار، رسوب ۱۰۰ هزار تن از این کالا در بنادر و گمرک های کشور است. این نوسان قیمتی بیشتر متوجه برنج های ایرانی شده که این موضوع، نتیجه ای جز کوچک شدن سفره خانواده ها را در بر نداشته است.
بررسی ها از سطح بازار نشان می دهد که قیمت هر کیلو برنج ایرانی از ۳۲ تا ۳۸ هزار تومان، برنج هندی ۲۴ تا ۲۶ هزار تومان و برنج پاکستانی ۲۶ تا ۲۹ هزار تومان است که در این میان، برنج ایرانی به علت کمبود عرضه دستخوش تغییر و تحولاتی شده است که با درآمد خانواده ها هیچ گونه ارتباطی ندارد. بسیاری از فروشندگان ادعا می کنند که با عرضه برنج نو، قیمت برنج ایرانی به سبب افزایش هزینه های تولید و کارگری، به بالای ۵۰ هزار تومان هم می رسد که در این بین، دبیر انجمن برنج معتقد است با عرضه برنج نو و ایجاد شوک به بازار قیمت ها کاهش می یابد. از طرف دیگر، به دلیل دو بار کشت، افزایش قیمتی در بازار رخ نخواهد داد.
عوامل موثر بر افزایش قیمت برنج
به برخی منابع، مسیح کشاورز با اشاره به این که ۸۰ هزارتن برنج رسوبی در سال ۱۳۹۸ به واسطه اختصاصی نکردن ارز توسط بانک مرکزی در بنادر مانده است، بیان کرد: این وعده داده شده است که ارز مورد نیاز اختصاص داده شود و امیدواریم قبل از شروع دوره ممنوعیت ترخیص (از شهریور ماه) این مقدار برنج رسوبی وارد بازار شود. وی ادامه داد: تمام مسائل، مشکلات و کسری کشور در برنج برنامه ریزی می شود؛ ولی وقتی این برنامه ریزی ها به سمت بانک مرکزی می رود، به دیوار بلندی برخورد می کند.
در حقیقت این عدم تخصیص ارز توسط بانک مرکزی آثار بسیاری سویی در شرایط فعلی و آینده بازار دارد. دبیر انجمن وارد کنندگان برنج اضافه کرد: وقتی وارد کنندگان به بانک مرکزی اعتماد داشته باشند، به واسطه این اعتماد کالا را اعتباری وارد کشور می کنند و بعد از آن، هزینه را از دولت دریافت می کنند. ولی در حال حاضر محموله های بسیاری به واسطه همین اعتماد به دولت در بنادر و گمرکات مانده است و اگر بانک مرکزی به این روند را ادامه دهد، دیگر کسی به صورت اعتباری کالایی را وارد نمی کند.
مسیح کشاورز با اشاره به این که ۲۰۰ هزار تن برنج رسوبی در گمرک ها منتظر تخصیص ارز هستند، اضافه کرد: سه مولفه قیمت جهانی، قیمت ارز و هزینه های گمرکی در قیمت گذاری موثر است. قیمت جهانی با کاهش رو به رو شده است؛ ولی ارز نیمایی از ۱۴ هزار تومان به ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است که این افزایش قیمت قطعا در قیمت تمام شده برنج نیز تاثیر گذار خواهد بود. ازطرفی چندین بار به بانک مرکزی اعلام کردیم که اگر در اختصاصی کردن ارز نیمایی سرعت نبخشد، محموله های برنج شامل سایر هزینه ها از جمله انبارداری هم می شود؛ بنابراین با این روند به نظر می رسد قیمت برنج وارداتی به ۲۰ هزار تومان هم برسد.
– نوسانات قیمت برنج در ایران
امروزه نوسانات شدیدی را در بازار فروش برنج می بینیم که قیمت برنج را هر روز در حال افزایش نشان می دهد. این افزایش قیمت می تواند دلایل متعددی داشته باشد. البته تفاوتی ندارد، موضوع بحث ما چه نوع محصول یا کالایی باشد؛ همیشه یکی از مهم ترین علت های گرانی کمبود آن محصول یا کالا در بازار فروش است. این مورد درباره برنج نیز صادق است. زمانی که یک نوع برنج کمیاب می شود و خرید آن در عمل سخت می شود؛ قیمت برنج مورد نظر به شدت افزایش پیدا می کند، پس می توانیم بگوییم که کمبود برنج عامل گرانی اخیر است.
جمیل علی زاده شایق دبیر انجمن برنج با اشاره به دلایل گرانی برنج در بازار گفت: «با توجه به آغاز فصل کشت، شالیکاران مشغول فعالیت هستند و در بحث تجارت، حرکت تندی انجام نمی شود. همه ساله بعد از ایام عید، قیمت ها افزایش می یابند که این روند تا زمان عرضه برنج نو در بازار ادامه دارد؛ چرا که تقاضا کماکان وجود دارد، اما عرضه زیاد نیست». وی با بیان این که گرانی کالاهای سبد خانواده ها در بازار برنج بی تاثیر نیست، گفت: «اکثر خانواده ها با عرضه برنج نو احتیاج خود برای طول سال را خریداری می کنند و کمتر اتفاق می افتد که روزمره برنج را بخرند». این مقام مسئول، قیمت هر کیلو برنج با کیفیت و بدون ناخالصی در بازار شمال را ۳۰هزار تومان اعلام کرد و گفت: «در ابتدای فصل قیمت هر کیلو برنج با کیفیت در شمال ۲۰ هزار تومان است که در برابر افزایش سایر کالاها مثل مرغ، نوسان کمتری داشته است.
– واردات برنج
می دانیم که هر ساله مقدار قابل توجهی برنج از کشور های چون هند و تایلند وارد ایران می شود. موضوع واردات برنج کمی موضوع کمبود برنج را پیچیده تر می کند. درست است که به هنگام کمبود برنج داخلی برای تامین نیاز غذایی مردم باید مقداری برنج را از کشورهای تولید کننده برنج خریداری کرد تا کمبود برنج و در ادامه گرانی آن رخ ندهد. زمانی که برنج از کشور های مختلف وارد کشور می شود؛ مقدار قابل توجهی ارز از کشور خارج می شود و در کل آن برنج وارداتی نیز برای ورود به کشور باید مراحلی را طی کند و برای طی این مرحله ها هزینه هایی ایجاد می شود که این منظور را می رساند.
وجود برنج وارداتی عاملی برای کاهش زیاد قیمت برنج نیست، چون برای تهیه این برنج نیز هزینه هایی پرداخت می شود. واردات برنج می تواند باعث می شود که کشور با مشکل کمبود برنج به طرز قابل توجهی مواجه نشود و برنج به محصولی نایاب بین مردم معروف نشود. البته ایجاد تعادل بین برنج داخلی و برنج وارداتی نیاز به یک تدبیر اقتصادی دارد تا مردم زیر فشار نباشند و برای تهیه برنج وضعیت دشواری برای خود ایجاد نکنند چرا که برنج از اصلی ترین اعضای سفره غذای ما ایرانیان است. همه این موارد نیاز به کاردانی یک مسئول در ارتباط با این موضوع دارد تا مردم برای خرید برنج در رفاه باشند.
ممکن است در بعضی اوقات سال، اختلال در اقلیم جغرافیایی یا مشکلات دیگر محیط زیستی تولید یک نوع برنج کاهش پیدا کند و مقدار آن برای عرضه به بازار بسیار کم باشد؛ در این صورت قطعا قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد و جمله کمبود برنج عامل گرانی اخیر بیش از پیش خود را نشان خواهد داد.
کاهش تولید برنج هم، به عوامل زیادی بستگی دارد که مهم ترین آن ها مربوط به شالیزار و کشاورزان است. وضعیت شالیزار و تصمیمات کشاورز برای شالیزار خود تعیین کننده نهایی آمار افزایش یا کاهش تولید برنج است. حال نکته اینجاست که بدانیم چه عواملی باعث ایجاد موانع برای کاشت و برداشت برنج در یک شالیزار می شود. البته این روزها با شیوع گسترده بیماری کرونا نیز به مشکلات قبلی کشاورزان مورد جدید دیگری نیز اضافه شده است.
نشا کاری باید در فصل مخصوص به خود انجام بگیرد و نمی توانیم آن را به زمان دیگری موکول کنیم؛ به همین علت برای رعایت نکات بهداشتی به طوری که کسی در هنگام نشا مبتلا به کرونا نشود و آن را به دیگران نیز انتقال ندهد. این شرایط سخت گیرانه بهداشتی نیز باعث می شود که کاشت و برداشت برنج کمتر شود و کمبود آن موجب گرانی اخیر شود.
– فروش قطعات کوچک زمین
بیشتر کشاورزانی که زمین هایی کوچک برای کشت برنج دارند؛ در پی فروش آن هستند. فروش شالیزار های کوچک از سوی کشاورزان به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی برای آن ها است. البته همیشه نیز به این دلیل نیست ولی زمانی که زمین نتواند معیشت کشاورز را تامین کند؛ چاره ای به جز فروش آن باقی نمی ماند. در ادامه خرید و فروش شالیزار های کوچک و به عبارتی یک تکه شدن آن ها، نتایج خوب و بد بسیاری به وجود خواهد آمد. یکی از نکات مثبت آن، افزایش بهره وری زمین است و نبود هیچ گونه نزاع بر سر آب که این دو مورد می توانند بسیاری از مشکلات را حل کنند.
کاهش اراضی قابل کشت یکی از دلایل مهم کم شدن مقدار تولید برنج است که در زمان بروز این مشکل؛ زمین از نظر آب و خاک به مشکل برخورده است و نمی توانیم به راحتی در آن برنج را کاشت و برداشت کنیم. این مورد منجر می شود که بعضی از انواع برنج ها کمیاب شوند و قیمت آن ها به سرعت افزایش پیدا کند. البته به طور معمول نیز برنج هایی که در اقلیم های خاصی پرورش پیدا می کنند، به قیمت های گزافی فروخته می شوند. اگر مشکلات جدی درباره امکانات در دسترس کشاورز نیز پیش آید؛ به طور حتم قیمت برنج تولیدی بالا خواهد رفت.
البته لازم به ذکر است که بگوییم می توان نشا برنج را کاملا به صورت مکانیزه انجام داد و در مدت زمان کمتر به بهره برداری بیشتری از زمین برسیم. نکته زیان بار مکانیزه شدن نشا برنج این است که حق کارگری کاهش پیدا می کند و عده ای که در فصل نشا به این کار مشغول بوده اند، از کار بیکار خواهند شد.
اقتصاد تحت تاثیر برنج
برنج نقش عمده ای را در زمینه خرید و فروش مواد غذایی ایفا می کند که بخشی از اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار می دهد. هنگامی که زمین های زراعی قابل کشت و مناسب برای برنج غیر قابل استفاده می شوند یا در وضعیتی قرار می گیرند که دیگر توانایی پرورش برنج را ندارند، ضربه سنگینی به اقتصاد داخلی وارد می شود و عده ای از کار بیکار می شوند. تمامی عواملی که در ارتباط با کشت برنج آن زمین فعالیت می کردند، متوقف خواهند شد و ایجاد کمبود برنج داخلی در بازار فروش باعث افزایش قیمت و گرانی برنج خواهد شد.
همان طور که گفتیم برنج مرغوب نیاز به کاشت و برداشت مناسب دارد و در صورت انجام نگرفتن این موارد؛ برنج حاصل از کیفیت پایینی برخوردار خواهد بود. در نتیجه اگر مقدار تولیدی برنج مرغوب در کشور کاهش پیدا کند نیز با افزایش قیمت ها مواجه خواهیم بود. در این صورت مردم به خرید برنج های بی کیفیت روی خواهند آورد. البته در این اوضاع واردات برنج از کشور هایی چون هند و تایلند انجام خواهد گرفت که این کار می تواند تعادل اقتصاد داخلی را به یک باره بهم بریزد.
برنج خوب و معیار های تشخیص آن
همه ما می دانیم که محصولاتی با کیفیت بالا و دارای مرغوبیت؛ قیمت بالاتری نسبت به محصولاتی که کیفیت پایینی دارند و فاقد ویژگی های استاندارد هستند، دارند. این موضوع درباره برنج نیز صادق است؛ برنجی که کیفیت مناسبی نداشته باشد و دارای خصوصیات استاندارد یک برنج مناسب نباشد، قیمت پایین تری نیز خواهد داشت ولی نوسانات قیمت بر روی این برنج نیز تاثیر می گذارد. برنجی با کیفیت بالا قطعا اولین انتخاب مردم برای برنج خانه شان است، اما در صورتی که قیمت این برنج به شدت افزایش پیدا کند، قدرت خرید مردم برای خرید یک برنج مرغوب پایین خواهد آمد. بهتر است کمی ویژگی های یک برنج خوب را در زمینه کشاورزی بیان کنیم تا قسمتی از پاسخ به سوال چرا قیمت برنج بالا رفت؟ را دریابیم.
این خصوصیات بیشتر در حوزه کشاورزی و ویژگی های ظاهری برنج است، ما با بررسی کردن آن ها می توانیم برنج خوب را تشخیص دهیم.
اندازه دانه: سنجیدن اندازه دانه اصلی ترین و ابتدایی ترین روش برای انتخاب صحیح یک برنج عالی است. برنج ها با توجه به اندازه دانه به سه گروه دانه بلند، متوسط و کوتاه تقسیم می شود. نکته مهمی که در اینجا وجود دارد، این است که برنج دانه بلند و باریک بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد و ازدسته برنج های با کیفیت است.
کیفیت پخت برنج: پخت راحت و سریع برنج یکی از اصلی ترین معیارهای تشخیص یک برنج خوب است. همین طور عطر و طعم آن هم بسیار موثر است. یک برنج خوب از عطر و طعم عالی برخوردار است.
ظاهر دانه: دانه های برنج از نظر ظاهری به دو دسته گچی و شفاف تقسیم می شوند. دانه های گچی از استحکام کمتری برخوردار هستند و به هنگام پخت له می شوند که این مورد نیز به دلیل تراکم کمتر نشاسته در آن نسبت به سایر دانه های برنج است.
مواد مغذی برنج: بیشتر ارزش غذایی برنج در کربوهیدرات های آن نهفته است. هر چه میزان فیبر و نشاسته یک برنج بالا باشد، آن برنج از ارزش غذایی بالاتری برخوردار است و سبد غذایی سالم یک خانواده را تکمیل می کند.
و در آخر اینکه؛
در سطرهای پیشین به این اشاره کردیم که کمبود برنج عامل گرانی اخیر است، البته تنها دلیل گرانی اخیر برنج کمبود آن نیست ولی این موضوع هم از دلایل مهم آن به شمار می رود. موانعی که در ارتباط با شالیزار و کشاورز ایجاد می شوند، می توانند مقدار تولیدی سالانه برنج را به شدت کاهش دهند و کمیاب شدن برنج اعلا در بازار فروش را پررنگ کنند.
ایجاد بستری مناسب برای تولید بیشتر برنج داخلی و همین طور تعادل در واردات برنج برای رفاه مردم از وظایف یک مسئول کاردان در ارتباط با این حوزه ها است. اگر مایل به خرید یک برنج سالم و مغذی هستید که از دید قیمت نیز مناسب باشد، بهترین انتخاب برای شما برنج طایفه است. صنایع غذایی طایفه می تواند باکیفیت ترین برنج ها را با هزینه ای مقرون به صرفه در اختیار شما بگذارد تا اطمینان خاطر سبد سلامت خانواده خود را با برنج طایفه تکمیل کنید.
است.