جداسازی پوسته برنج

زمان و نحوه جداسازی پوسته برنج چگونه است؟ برنج در قاره آسیا کشت می شود. غذاهای ملی ایران بسیار متنوع و مقوی هستند. رژیم غذایی برنجی معمولا توسط همه مردم در سراسر کشور استفاده می شود. برداشت برنج را می توان با دست یا کمباین انجام داد. پس از مرحله برداشت مرحله خرمن کوبی است که از خرمن کوب یا کمباین مخصوص شالی استفاده می شود، پس از خرمن کوبی برای تبدیل شلتوک به برنج سفید، عملیات فرآیند تبدیل برنج انجام می شود .

برنج و مشتقات آن

برنج یکی از مهم ترین غذاها از نظر اقتصادی در جهان امروز است. برنج غذای اصلی حدود 50 درصد از سکنه روی زمین را تشکیل می‌دهد و هرچند مقدار پروتئین آن از گندم کمتر است اما ارزش غذایی پروتئین آن از گندم بیشتر است.آسیاب کردن برنج گامی مهم پس از تولید برنج است. هدف اصلی یک سیستم آسیاب برنج حذف پوسته و لایه‌های سبوس و تولید برنج خوراکی و سفید است که به اندازه کافی آسیاب شده و عاری از ناخالصی باشد.در عمل آسیاب کردن برنج از 100 واحد شلتوک، حدود 70 درصد برنج سفید، 20 درصد پوسته خارجی، 8 درصد سبوس و 2 درصد پولیش به دست می‌آید.

 

فرآیند تبدیل برنج

خشک کردن

یکی از مراحل در کارخانه شالیکوبی خشک کردن شلتوک می‌باشد تا رطوبت باقی‌مانده در دانه‌های برنج باعث بروز فساد بیولوژکی و افزایش ضایعات طی دوره نگهداری نشود.یکی از عوامل مهم برکیفیت برنج، مقدار محتوای رطوبتی دانه برنج می باشد. در مرحله خشک کردن آب از قسمت های مغز دانه به طرف سطح آن حرکت می کند که در این حالت چروکیدگی دانه بوجود می آید و قسمت های خارجی بیش از قسمت های داخلی چروکیده می شوند.

اگر سرعت خشک کردن بیش از مقدار معین باشد در اثر چروکیدگی غیر یکنواخت فشاری به مغز دانه وارد می شود که موجب ترک خوردن و تکه تکه شدن آن می شود. متداول ترین و قدیمی ترین روش خشک کردن استفاده از نور خورشید می باشد.
چندین روش برای خشک کردن وجود که عبارتند از:

• روش سنتی
• استفاده از خشک کن های مکانیکی
• خشک کن های نوع بستر ثابت
• خشک کن های جریان مداوم
• استراحت دهی

نیم جوش کردن

در این روش شالی، قبل از ورود به سیستم ماشین آلات تبدیل به برنج، برنج در مجاور بخار آب و آب جوش خیسانده می شود. این روش موجب بالا رفتن مقاومت برنج در برابر فشار در مراحل تبدیل شالی به برنج می گردد. عمل پوست کندن شالی آسانتر و عمل جداسازی سبوس مشکل تر می شود. علاوه بر آن، این فرآیند سبب بروز تغییرات فیزیکی، شیمیایی و زیبایی ظاهری برنج می گردد. در طی مراحل تبدیل در روش نیم جوش مقدارموثری از ویتامین ها و پروتئین های موجود در پوسته و سبوس برنج به بافت نشاسته ای منتقل می گردد و برنج تولید شده با روش نیم جوش در مرحله پخت ری بیشتری داشته و نشاسته کمتری به آب منتقل می شود .

تمیز کردن

وقتی شلتوک در اولین مرحله وارد دستگاه آسیاب می شود و حاوی مواد خارجی مانند کاه، بذر علف‌های هرز، خاک و سایر مواد است که باید حذف شوند.در این مرحله کاه و کلش و مواد خارجی از شلتوک انجام می شود. در بسیاری از کشورها عمل تمیز کردن شلتوک قبل از عملیات خشک کردن و بعد از خرمن کوبی صورت می گیرد که باعث افزایش قابلیت نگهداری و خشک کردن محصول می گردد. در این روش از الک های ارتعاشی و یا گردان، بادبزن ها، سنگ جدا کن ها و جداسازی مغناطیسی استفاده می شود.

برداشتن پوسته (پوست‌گیری)

در این مرحله پوسته رویی شالی که شلتوک نام دارد توسط دستگاه پوست‌کن از آن جدا می‌شود. جدا کردن پوست شلتوک را پوست کندن می نامند که شلتوک پوست کنده را برنج قهوه ای می نامند. در این روش از ماشین های پوست کن استفاده می شود که انواع گوناگون دارند که عبارتند از:

• پوست کن تیغه ای
• پوست کن غلتک لاستیکی
• پوست کن گریز از مرکز
• پوست کن صفحه ای

جدا کردن

در ماشین های پوست کن مخلوطی از دانه های پوست کنده (برنج قهوه ای )، شلتوک پوست نکنده، پوست و مقداری برنج شکسته تولید می شود. برنج قهوه ای شلتوک پوست نکنده بعدا در ماشین جداساز شلتوک از یکدیگر جدا می شوند. اما در ابتدا می بایست پوسته و اجرام خارجی از سبوس جدا شوند که این کار توسط الک ارتعاشی با سوراخ های مناسب جدا و بصورت جداگانه تخلیه می شوند. پوست که سبک تر است، براحتی جدا می شود.

جدا کردن شلتوک و برنج قهوه ای

در ماشین جدا کننده، شلتوک از برنج قهوه ای جدا می شود. برنج قهوه ای به ماشین سفید کن منتقل می شود و شلتوک مجددا به داخل ماشین پوست کن برگشت داده می شود تا پوست آن جدا شود.

سفید کردن یا صیقل دادن دانه‌های برنج

در مرحله سفید کردن برنج دستگاه سفید کن لایه دوم برنج را که سبوس برنج نام دارد از روی آن جدا می‌کند. برای تولید برنج قهوه‌ای لایه برداری بسیار جزئی می‌باشد اما برای تولید برنج سفید نیاز است تا سبوس کاملا از روی دانه‌ها تراش داده شود. سبوس جدا شده در این مرحله سبوس برنج خام می‌باشد که برای مصرف دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای جداسازی لایه سبوس از برنج قهوه ای و تولید برنج سفید از ماشین های سفید کن استفاده می شود. براین اساس ماشین های سفید کن به انواع مالشی و سایشی تقسیم بندی می شوند که انواع گوناگون دارند که عبارتند از

• سفید کن سایشی عمودی
• سفید کن سایشی افقی
• سفید کن اصطکاکی
• سفید کن اصطکاکی دمشی
• سفید کن تیغه ای

صیقل دادن

ایجاد شفافیت و درخشندگی در سطح برنج (از ماشین سفید کن نمی توان به عنوان پولیشر استفاده کرد، در صورت استفاده نه تنها شفافیت کافی به دست نمی آید، بلکه برای افزایش درجه سفیدی با ماشین حرارت زیادی ایجاد می شود که به شکست برنج منجر می شود. برای انجام این عمل از ماشین های پولیشر استفاده می شود که انواع گوناگون دارند که عبارتند از :

• پولیشر مخروطی
• پولیشر افقی
• درجه بندی
  برنج پس از سفید شدن و پولیش زدن به وسیله بالبر به الک انتقال داده می شود که دراین مرحله برنج سالم را از برنج شکسته وهم چنین سبوس و گرد و خاک را جدا می کنند. برای انجام این عمل از غربال های برنج استفاده می شود که انواع گوناگون دارند که عبارتند از :

• الک های لرزان نوسانی
• الک های دوار           

درجه بندی برنج

برنج پس از سفید شدن و پولیش زدن به دستگاه الک برنج منتقل می‌شوند تا درجه بندی شود. این درجه‌بندی کیفیت برنج را مشخص می‌کند.

موارد استفاده از پوسته برنج

پوسته برنج یکی از ضایعات کشاورزی، در بسیاری از کشورهای تولید کننده برنج محسوب می‌شود. تقریباً 120 میلیون تن پوسته برنج هر ساله پس از برداشتن آن از کل شالیزارها در دسترس است. پوسته برنج از 15 درصد کربن، 18 درصد خاکستر و 67 درصد مواد فرار تشکیل شده است و دارای مصارف زیادی است، از این ماده در فرمول غذاهای دام و طیور استفاده شده اما دارای مصارف دیگری هم هست، از جمله می‌توان از آن برای تولید کود شیمیایی، عایق‌بندی، پر کن مصالح ساختمانی، بلوک‌های ساختمانی، سوخت، جایگزین چوب در بخاری، مشروط کننده خاک، جاذب حشرات در مراکز مربوط به غلات و… استفاده نمود.             

امیدواریم با خواندن این مقاله اطلاعاتتان را به روز کرده باشیم.