ایران چهارمین واردکننده برنج در جهان/ تاجران اصلی برنج کدامند؟
در این مطلب قصد داریم به بررسی میزان واردات و نحوه انجام واردات برنج به ایران بپردازیم. همچین می‌خواهیم موانع و تسهیلاتی که بر سر راه واردات برنج قرار دارند را بررسی کنیم. به علاوه سهم ایران از میزان واردات جهانی را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.
انواع برنج صادراتی
به طور کلی دو نوع برنج در جهان کشت می‌شود. هر دو نوع برج، ریشه آسیایی دارند. نوع اول، برنج جاپونیکا است که در کشورهای چین و به طور کلی در نواحی شرقی آسیا کشت می‌شود. نوع دوم آن، برنج ایندیکا نام دارد که در کشور هند رشد می‌یابد. امروزه در بسیاری از نقاط دنیا برنج کشت داده می شود اما همان طور که پیداست، قاره آسیا بزرگترین تولید کننده برنج و پیشرو در کشت برنج در تمام جهان است.
برنج امروز و در قرن حاضر، در بیش‌تر نواحی جهان کشت می‌شود. کشورهای آفریقایی میزان کشت برنج قابل توجهی دارند و در این کشورها برنج جایگزین برخی موادغذایی دیگر شده‌است. از دیگر نواحی پرکشت برنج، می‌توان آمریکای جنوبی را مثال زد. تقاضا برای تولید برنج روز به روز در حال افزایش است و پیش‌بینی می‌شود میزان مصرف آن، از اندازه کنونی نیز بالاتر برود.
با وجود این که بسیاری از کشورها به توانایی قابل توجهی در گشت و تولید برنج رسیده‌اند، اما برخی کشورها در این زمینه از سایرین موفق‌تر و پرتولیدتر هستند. به ترتیب، کشورهای هند، تایلند، ایالات متحده آمریکا، پاکستان، ویتنام و چین، غول‌های تولید و صادرات برنج جهان‌اند.
جایگاه برنج ایرانی در جهان
ایران در این رقابت، رتبه بیست و هشتم را به خود اختصاص داده است. ایران اگرچه از نظر میزان برنج تولیدی در رتبه چندان بالایی قرار ندارد، اما تولیدکننده باکیفیت‌ترین برنج جهان
است.برنج ایرانی با عطر و بوی خاص خود، از دیگر برنج‌های دنیا متمایز است. با این که انواع زیادی از برنج مثل برنج هندی، پاکستانی و تایلندی در ایران وجود دارد، برنج ایرانی هنوز هم که هنوز است به دلیل طعم، عطر و خوشپخت بودنش در ایران بیشترین طرفدار را دارد.
به همبن دلایل است که این برنج علاوه بر ایران، در کشورهای دیگر هم خواستار زیادی دارد و ایران سالانه بیش از 2 میلیون تن برنج در سال تولید می‌کند. بیشترین برنج تولید شده در کشور ما مربوط به دو استان مازندران و گیلان است.حال سوالی که مطرح می‌شود این‌است که چرا ایران با وجودِ داشتن برنج مرغوب ایرانی، همچنان از طرفداران پر و پاقرص واردات برنج است؟
آمار واردات برنج
آمارها نشان می‌دهند ایران بعد از کشورهای فیلیپین، نیجریه و عربستان سعودی، بالاترین میزان واردات برنج جهان را دارد و رتبه چهارم واردات برنج را به خود اختصاص داده است.
برنج وعده اصلی و عضوی جدایی‌ناپذیر از سبد غذایی خانوار ایرانی است. اما دو معضل گرانی ناشی از تحریم و گرانی ناشی از واسطه‌گری، سبب افزایش قابل توجه قیمت برنج داخلی شده است. به همین علت، مردم به خرید برنج خارجی روی آورده‌اند که قیمتی پایین‌تر از برنج ایرانی دارد.
میزان برنج تولیدی در ایران، سالانه دو میلیون تن است که بخش زیادی از نیاز داخلی را تأمین می‌کند. اما مقدار برنج وارداتی در سال‌های اخیر افزایش پیدا کرده و از میزان برنج مورد نیاز در کشور، فراتر رفته است. همین امر موجب شده است کشاورزان و افرادی که به طور مستقیم از طریق کشت برنج امرار معاش می‌کنند، با مشکلات جدی مواجه شوند.
کشورهای مبدا واردات برنج به ایران و دیگر کشورها کدامند؟
به طوری کلی به گزارش تجارت‌نیوز، در سال 2017، آسیا هفتاد و پنج درصد از کل صادرات برنج جهان را بر عهده داشته است که معادل 15.6 میلیارد دلار بوده است. علاوه بر این، سهم آمریکای شمالی از صادرات برنج 8.8 درصد و سهم اروپا 8.6 درصد بوده است.
آمریکای لاتین به جز مکزیک، اقیانوسیه و آفریقا، به ترتیب رتبه‌های بعدی در صادرات برنج در سال 2017 را به خود اختصاص داده‌اند. اما همان‌طور که در ابتدای این مطلب هم ذکر کردیم، به طور اختصاصی کشورهایی که بیشترین میزان صادرات برنج را دارند، کشورهای هند، تایلند، ایالات متحده آمریکا، پاکستان، ویتنام و چین هستند. از میان این کشورها، کشورهای هندوستان، پاکستان و تایلند از عمده‌کشورهای صادرکننده برنج به ایران بوده‌اند. کشور دیگری که مبدأ صدور برنج به ایران است، امارات است. نکته قابل توجه در مورد امارات این است که این کشور، خود تولیدکننده برنج نیست. اما در حال حاضر ایران یکی از مهم‌ترین واردکننده‌های برنج از امارات متحده عربی محسوب می‌شود.
در جدول زیر پانزده کشور بزرگ صادرکننده برنج و حجم صادرات‌شان در سال 2017 را می‌بینید:
رتبه کشور ارزش صادرات سهم از صادرات جهان
1 هند 5.5 میلیارد دلار 26.3 درصد
2 تایلند 5.2 میلیارد دلار 24.9 درصد
3 ایالات متحده آمریکا 1.8 میلیارد دلار 8.5 درصد
4 پاکستان 1.7 میلیارد دلار 8.4 درصد
5 ویتنام 1.6 میلیارد دلار 7.5 درصد
6 ایتالیا 597.5 میلیون دلار 2.9 درصد
7 چین 596.8 میلیون دلار 2.9 درصد
8 اروگوئه 474.3 میلیون دلار 2.3 درصد
9 کامبوج 333.1 میلیون دلار 1.6 درصد
10 میانمار 320.6 میلیون دلار 1.5 درصد
11 برزیل 244.6 میلیون دلار 1.2 درصد
12 بلژیک 243.1 میلیون دلار 1.2 درصد
13 هلند 214.1 میلیون دلار 1 درصد
14 پاراگوئه 194.2 میلیون دلار 0.9 درصد
15 آرژانتین 179.6 میلیون دلار 0.9 درصد