عوامل تغییر قیمت برنج
شیوع ویروس کرونا و دلایل متعدد دیگر، قیمت انواع برنج را تحت تاثیر قرار داده و باعث رشد یک باره قیمت برنج شده اند. تا سال گذشته، قیمت هر کیسه برنج ۵ کیلویی طارم و هاشمی تقریبا حول قیمت ۹۰ هزار تومان در نوسان بود، اما یک باره در یک ماه اخیر، قیمت این محصول در فروشگاه ها به حدود ۱۵۰ هزار تومان رسید. تا سال گذشته، قیمت برنج خارجی زیر ۹۰۰۰ تومان بود؛ اما این روز‌ها به بالای ۱۰ هزار تومان افزایش یافته است.
همچنین بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار از تغییرات قیمتی برخی از کالا‌های اساسی و مهم در فروردین ماه امسال، برنج داخلی با رشد ۳۸ درصدی، رکورد دار گرانی بوده است. همچنین برنج خارجی که در دو سال اخیر دارای حداقل نوسان قیمت بود، در فروردین امسال نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد گران شده است. فعالان صنفی، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات برنج از یک سو و افزایش نرخ ارز نیمایی و آزاد از سوی دیگر را عامل گران شدن برنج های خارجی می دانند و می گویند گرانی برنج وارداتی بر برنج داخلی هم تأثیر گذاشته است. ضمن آن که تسلط دلالان بر بازار برنج داخلی هم معضل دیرینه ای است که هنوز حل نشده است.
تأثیر افزایش قیمت برنج خارجی بر بازار برنج ایرانی چگونه بوده است؟
خوشبختانه هنوز افزایش قیمتی را در برنج ایرانی شاهد نبوده ایم. بررسی قیمت خرده فروشی برنج خارجی و خبرهایی که در زمینه رشد سه برابری نرخ برنج خارجی مطرح می شود نیز نشانگر تلاش وارد کنندگان برای دریافت تسهیلات بیشتر واردات این محصول است.
شاید برنج خارجی تاثیری بر افزایش نرخ سایر اقلام کالایی داشته باشد، اما این میزان افزایش قیمت در سایر کالا ها سه برابر نبوده است! نرخ خرده فروشی برنج هندی بیش از 9 هزار و برنج پاکستانی 14هزار تومان بوده که با قیمت‌های 16 تا 20هزار تومانی ارائه شده اند؛ اما با توجه به این ادعاها و ارائه ها، نرخ سه برابر نشده و حداکثر میزان افزایش قیمت برنج خارجی حدود 15 تا 20درصد بوده است.
در حال حاضر حداکثر قیمت عمده فروشی برنج مرغوب ایرانی چقدر است؟
عوامل تغییر قیمت برنج مفاوت است اما حداکثر نرخ عمده فروشی گران ترین، باکیفیت ترین و معطرترین برنج ایرانی بدون خرده برنج، ناخالصی و آلودگی در مراکز تولید گیلان و مازندران، در ازای هر کیلوگرم حدود 20 هزار تومان است و نرخ خرده فروشی هر کیلوگرم از این محصول در فروشگاه های تهران به 21 تا 23هزار تومان افزایش می یابد؛ اما نرخ برخی ارقام ایرانی که دارای خرده و ناخالصی هستند، هر کیلوگرم آن به 9 تا 10هزار تومان هم می رسد.
آیا عرضه برنج تولید شده در امسال موجب شکست قیمت های بازار می شود؟
طی سال های گذشته همیشه از اوایل مرداد که برنج جدید وارد بازار می شد، شوکی به بازاربرنج وارد می کرد و قیمت‌ها را با شکست چشم گیری رو به رو می کرد. چرا که امکان نگهداری طولانی مدت برنج وجود ندارد. اما از مهرماه که دیگر برنج تولیدی داخل کشور روی زمین نیست، تولید برج داخلی نداریم و مصرف ادامه دارد؛ پس قیمت ها تا مرداد سال بعد تا حدودی افزایش می یابند.
قیمت برنج داخلی و خارجی افزایش چندانی نداشته است؛ اما برخی تلاش می کنند با تحمیل رشد سه برابری قیمت برنج خارجی به به هم ریختن بازار برنج دامن بزنند. متأسفانه عده ای که سودشان در افزایش نرخ برنج است، به انتشار اخبار گرانی این محصول روی می آورند.
اما نرخ خرده فروشی بهترین برنج ایرانی در بازار به مراتب بیش از 23 هزار تومان است؟
علت اصلی گرانی و گران فروشی برنج در بازار، سوء استفاده برخی افراد و ضعف دستگاه‌های نظارتی برای رصد و عرضه این محصولات در بازار است. با وجود دستگاه های متعدد نظارتی، سه برابر شدن قیمت برنج خارجی یا عرضه برنج ایرانی تولید داخل که هزینه تمام شده تولید آن ها نسبت به سال گذشته افزایش چندانی نداشته است، ناشی از ضعف نظارت بر بازار و ظلم هم زمان به تولید کنندگان و مصرف کنندگان است.
موضوعی که بارها در مورد آن هشدار داده ایم، اما توجه چندانی به آن نمی شود و سوء استفاده عرضه کنندگان برنج در بازار ادامه دارد. این که نرخ هر کیلوگرم برنج درجه یک ایرانی از مراکز تولید تا بازار خرده فروشی از 5 تا 8 هزار تومان افزایش می یابد تا برخی واسطه ها سودهای کلانی به جیب بزنند، به دلیل مشکلات نظام توزیع و ضعف رصد بازار توسط دستگاه های متعدد نظارتی است.
هیچ سازمانی نظارت نمی کند!
جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج کشور در خصوص دلیل گرانی برنج در کشور گفت: “افزایش قیمت برنج بیشتر در شهر‌های بزرگ کشور همچون تهران، مشهد، تبریز و شیراز رخ داده است و در شهر‌های شمالی شاهد هیچ گونه افزایش قیمتی نبوده ایم. البته بعد از عید نوروز، قیمت برنج در شهر‌های شمالی نیز با افزایش اندکی رو به رو بوده، ولی این افزایش چشمگیر نبوده است.
” دبیر انجمن برنج با بیان این که افزایش قیمت برنج در سراسر کشور به دلایل مختلفی برمی گردد تصریح کرد: “خیلی‌ها توصیه می کردند که به جای خرید برنج در تهران آن هم با کیفیت بدتر، ناخالص بودن، گران تر بودن و بالا بودن خرده برنج در آن به شهر‌های شمالی مانند گیلان و مازندران سفر کرده و در کنار استفاده از مناظر طبیعی و تفریح، برنج ارزان و باکیفیت نیز خریداری کنید.
ولی در وضعیت فعلی به دلیل همه گیر شدن کرونا در کشور این اتفاق نمی افتد و مردم عموما برنج مصرفی خود را از شهر‌های خودشان تهیه می کنند. پس با توجه به افزایش تقاضا قیمت برنج در شهر‌های بزرگ بالا می رود و با توجه به عدم خرید گسترده برنج در شمال قیمت این محصول در آن مناطق کاهش پیدا کرده یا قیمت‌ها در آنجا ثبات دارند.
نتیجه می گیریم که . . .
از اصلی ترین عوامل تغییر قیمت برنج می توان به ضعف نظارت بر بازار اشاره کرد.